Legislación

Os principais referentes normativos de protección infantil son:

1. A nivel internacional

A nivel internacional están os circunscritos ao ámbito de Nacións Unidas. Aquí están a Convención sobre os Dereitos do Neno, cuxo artigo 19 refírese ao maltrato cara á infancia, e as Observacións Xerais do Comité dos Dereitos do Neno, que se encargan de conectar este marco de Dereito Internacional con realidades educativas, sanitarias, xurídicas e sociais que afectan a nenos, nenas e adolescentes. As Observacións Xerais máis relevantes son:

Ademais, tamén cómpre ter en conta os compromisos e metas da Agenda 2030 en varios ámbitos, e de forma moi específica coa meta 16.2: “Poñer fin ao maltrato, a explotación, a trata e todas as formas de violencia e tortura contra os nenos” dentro do Obxectivo 16 de promover sociedades, xustas, pacíficas e inclusivas. 

Así mesmo, o Consello de Europa conta cun Comité Directivo dos Dereitos do Neno (CDENF). Creado en 2020, é o órgano intergobernamental do Consello de Europa responsable das actividades normativas no ámbito dos dereitos do neno e supervisa a implementación da Estratexia do Consello de Europa para os Dereitos do Neno (2022-2027).

Estratexia do Consello de Europa para os Dereitos do Neno (2022-2027) (en inglés) 
Guía para nenos, nenas e adolescentes sobre a Estratexia do Consello de Europa para os dereitos da infancia (2022-2027)

Este órgano tamén supervisa ao Comité de Expertos sobre a Prevención da Violencia (ENF-VAE), un órgano subordinado que leva a cabo unha revisión da lexislación, as políticas e as prácticas para fortalecer as respostas para previr e abordar a violencia contra os nenos, incluída a violencia sexual e o comportamento nocivo. 

Relacionado coa violencia contra a infancia e a adolescencia, o Consello de Europa conta con estándares internacionais para garantir a protección dos dereitos das persoas menores de idade como son:

Resumo do Convenio de Lanzarote
Resumo do Convenio de Estambul
Resumo do Convenio do Consello de Europa sobre a loita contra a trata de seres humanos

Tamén no ámbito internacional falar da Organización para a Seguridade e a Cooperación en Europa (OSCE) que ten ao Representante Especial e Coordinador para a Loita contra a Trata de Persoas e o Plan de Acción da OSCE contra a trata de persoas.

2. A nivel da Unión Europea

A nivel da Unión Europea, a «protección dos dereitos do neno» exprésase a través do artigo 3 do Tratado de Lisboa e é un obxectivo xeral da política común, tanto no espazo interno como nas relacións exteriores. E máis en relación coa violencia están:

3. A nivel nacional

A nivel nacional, o corpo normativo español incorporou importantes avances na defensa dos dereitos das persoas menores de idade, así como na súa protección fronte á violencia. 

Nesta evolución encáixa a reforma operada na Lei Orgánica 1/1996, de 15 de xaneiro, de Protección Xurídica do Menor, de modificación parcial do Código Civil e da Lei de Axuizamento Civil, pola Lei Orgánica 8/2015, de 22 de xullo, e a Lei 26/2015, de 28 de xullo, ambas de modificación do sistema de protección da infancia e a adolescencia, que introduce como principio reitor da actuación administrativa o amparo das persoas menores de idade contra todas as formas de violencia, incluídas as producidas no seu entorno familiar, de xénero, a trata e o tráfico de seres humanos e a mutilación xenital feminina, entre outras. 

E é moi importante a entrada en vigor da Lei Orgánica 8/2021, de 4 de xuño, de protección integral á infancia e a adolescencia fronte á violencia (LOPIVI). Esta lei vén a combater a violencia contra a infancia e a adolescencia desde unha aproximación integral, única en todo o territorio europeo. A lei vai máis aló dos marcos administrativos e alcanza distintos ámbitos para afirmar a súa vontade holística. A violencia sobre persoas menores de idade é unha realidade extendida a pluralidade de frontes. Pode pasar desapercibida en numerosas ocasións pola intimidade dos ámbitos nos que ten lugar, tal é o caso das esferas familiar e escolar, entornos nos que suceden a maior parte dos incidentes e que, en todo caso, deberan ser marcos de seguridade e desenvolvemento persoal para nenos, nenas e adolescentes. Ademais, é frecuente que nestes escenarios de violencia conflúan variables sociolóxicas, educativas, culturais, sanitarias, económicas, administrativas e xurídicas, o que obriga a que calquera aproximación lexislativa sobre a cuestión requira un amplo enfoque multidisciplinar.

Esta lei, desde unha perspectiva didáctica, outorga unha prioridade esencial á prevención, a socialización e a educación, tanto entre as persoas menores de idade como entre as familias e a propia sociedade civil. A norma establece medidas de protección, detección precoz, asistencia, reintegración de dereitos vulnerados e recuperación da vítima, que atopan a súa inspiración nos modelos integrais de atención identificados como boas prácticas á hora de evitar a victimización secundaria. Esta lei ademais vén a reforzar os dereitos dos nenos, nenas e adolescentes, xa que o obxectivo da mesma é garantir os seus dereitos fundamentais: á súa integridade física, psíquica, psicolóxica e moral, fronte a calquera forma de violencia, asegurando o libre desenvolvemento da súa personalidade e establecendo medidas de protección integral, que inclúan a sensibilización, a prevención, a detección precoz, a protección e a reparación do dano en todos os ámbitos nos que se desenvolve a súa vida.

Xunto a iso é preciso sinalar que, de conformidade coa estrutura territorial e administrativa do Estado español, as Comunidades Autónomas, dotadas de potestade lexislativa, desenvolveron amplamente a lexislación autonómica en materia de protección e promoción dos dereitos das persoas menores de idade.

Comentar que polo compromiso que aparece na disposición adicional sétima da Lei Orgánica 8/2021 créase a Comisión de Seguimento da LOPIVI, encargada de analizar a posta en marcha da lei, as súas repercusións xurídicas e económicas e a avaliación do seu impacto. A Comisión créase pola Orde PCM/126/2023, de 10 de febreiro, sendo un órgano de cooperación interadministrativa adscrito ao Ministerio de Mocidade e Infancia na que participan varios ministerios. Tras varias reunións, a Comisión colaborou na elaboración do informe de implementación da LOPIVI, un informe razoado que inclúe unha análise e suxestións para a mellora do sistema.      
 

Informe de implementación da Lei Orgánica 8/2021, de 4 de xuño, de protección integral da infancia e a adolescencia fronte á violencia

Traducido automaticamente con OpenAI desde Castelán